Với lợi thế của các sản phẩm chủ lực, nếu trong điều kiện phòng chống dịch COVID-19 tốt, mục tiêu đề ra về kim ngạch xuất khẩu của ngành thủy sản trong năm 2022 khả năng sẽ đạt được. Bên cạnh đó, với việc tập trung vào dư địa lớn từ nuôi biển, mục tiêu về sản lượng của ngành sẽ được đảm bảo.
Đó là nhấn mạnh của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến khi chia sẻ với phóng viên báo chí về một số hướng đi của ngành thủy sản trong năm 2022.
Phóng viên (PV): Trong năm 2022, ngành thủy sản đề ra mục tiêu đạt gần 9 tỷ USD cho kim ngạch xuất khẩu, vậy Thứ trưởng cho biết những giải pháp để chúng ta đạt được con số này?
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Để thủy sản phát triển bền vững thì 3 trụ cột phải đi song hành với nhau. Thứ nhất là khai thác, thứ hai là nuôi trồng, thứ ba là bảo tồn. Nếu không bảo tồn tốt thì không khai thác tốt được. Nếu tình trạng cường lực khai thác quá lớn sẽ gây suy kiệt nguồn lợi. Với khai thác, chúng ta đã có nhiều nguồn lợi xuất khẩu giá trị lớn.
Về nuôi trồng, có hai đối tượng chủ lực gồm tôm và cá tra. Với lợi thế của các sản phẩm này, trong năm 2022 với mục tiêu xuất khẩu 8,9 tỷ USD, trong trạng thái phòng chống dịch COVID-19 tốt thì khả năng chúng ta sẽ đạt, hoàn toàn yên tâm. Còn với sản lượng, mục tiêu từ 8,6-8,7 triệu tấn thì chúng ta không những nuôi ở khu vực nội đồng mà còn nuôi biển. Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 1664 về phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển đến năm 2030, tầm nhìn 2045 và tới đây chúng ta sẽ tập trung vào triển khai nuôi biển, kể cả gần bờ, xa bờ và đặc biệt là xa bờ. Với tiềm năng hơn 1 triệu km2, đây là một dư địa rất lớn. Do vậy, việc đạt mục tiêu cả về sản lượng và chất lượng của ngành thủy sản trong năm 2022, chúng ta có thể yên tâm.
PV: Có nhiều ý kiến cho rằng, chúng ta có các sản phẩm chủ lực nhưng để tạo tiềm năng xuất khẩu thì phải tìm những sản phẩm mới trong ngành thủy sản, vậy theo Thứ trưởng, chúng ta sẽ tập trung vào những sản phẩm nào?
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Để triển khai Quyết định 339 về chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Tổng cục Thủy sản xây dựng 10 đề án. Trong đó, 3 đề án đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định về: chế biến, đàn cá di cư xa và nuôi biển. Hai đối tượng tôm và cá tra vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã được Bộ phê duyệt. Còn 6 đề án nữa. Khi chúng ta triển khai đồng bộ 10 đề án, nghĩa là chúng ta đã có những giải pháp để thực hiện mục tiêu chiến lược với sản lượng 9,8 triệu tấn, trong đó khai thác 2,8 triệu tấn; nuôi 7 triệu tấn. Ngoài các đối tượng chủ lực ra thì các đối tượng khác như: rong biển, như nghêu, ngao, cua,… cũng là những tiềm năng lợi thế rất lớn của chúng ta.
PV: Về vấn đề tháo gỡ thẻ vàng của EC, theo Thứ trưởng, chúng ta sẽ cố gắng như thế nào trong năm 2022 và việc tháo gỡ thẻ vàng này liệu có được thực hiện trong năm nay?
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Về vấn đề IUU, châu Âu có 4 nhóm khuyến nghị. Thứ nhất là khung khổ pháp lý, với Luật Thủy sản 2017 cùng với hai nghị định 42 và 26 và 8 thông tư, chúng ta đã tham vấn châu Âu. Vừa rồi chúng ta đã trình sửa nghị định 42 và 26 và sửa 8 thông tư để được cập nhật phù hợp với thực tiễn hơn và cũng có tham vấn châu Âu. Như vậy, phần văn bản quy phạm pháp luật, chúng ta cơ bản hoàn thành.
Thế còn 3 yếu tố nữa. Một là quản lý đội tàu, từ khi có kết luận 245 của Thủ tướng Chính phủ từ tháng 9/2021, lượng tàu vi phạm vùng biển nước ngoài giảm rõ rệt. Thủ tướng đã chỉ đạo, trong năm 2021 phải chấm dứt tàu cá vi phạm. Đây là yếu tố rất quan trọng để chúng ta tháo gỡ thẻ vàng.
Thứ nữa là quản lý lưu hành của tàu khi vào cảng và khi hoạt động trên biển. Đây cũng là yếu tố rất quan trọng để chúng ta đảm bảo được yếu tố truy xuất nguồn gốc. Bởi khi xuất ra các nước, họ kiểm tra rất kỹ về nguồn gốc sản phẩm, từ việc đánh bắt ở tọa độ nào, thời gian nào, bằng ngư cụ gì,…
Và một yếu tố nữa là thực thi pháp luật. Phải nói đến nay, các tỉnh thực thi pháp luật không đồng bộ. Có tỉnh phạt theo tinh thần Nghị định 42, có tỉnh chỉ lập biên bản, có tỉnh chỉ nhắc nhở. Như vậy, thực thi pháp luật một cách đồng bộ ở tất cả các tỉnh, thành sẽ giúp mang lại hiệu lực, hiệu quả của việc thực thi pháp luật.
Từ 23/10/2017 đến nay, chúng ta đã rất tích cực để triển khai tháo gỡ thẻ vàng nhưng một trong những tồn tại trong nhiều năm qua, đó là đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng của ngành thủy sản còn chưa đúng mức; cơ sở hạ tầng còn rất yếu kém. Trong khi đó, đây cũng chính là điều kiện để chúng ta triển khai thực thi pháp luật, điều kiện để truy xuất nguồn gốc và điều kiện để quản lý đội tàu. Và tới đây, Chính phủ đã quan tâm hơn, để trong giai đoạn đầu tư công trung hạn 2021-2025, hạ tầng thủy sản sẽ có chuyển biến tích cực và phù hợp với chiến lược phát triển của ngành.
Nếu trong năm 2022 tình hình dịch COVID-19 lắng xuống, EC sẽ vào kiểm tra trực tiếp. Theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn 2022-2023, dứt điểm phải tháo gỡ được thẻ vàng. Đây là quyết tâm của toàn ngành Nông nghiệp ở việc tập trung chỉ đạo và phối hợp đồng bộ với các địa phương. Chúng tôi cũng hy vọng, với việc đầu tư nguồn lực, sự vào cuộc của hệ thống chính trị, các địa phương, phối hợp với các bộ, ngành, chúng ta sẽ có kết quả khả quan trong năm 2022-2023./.